Бүгінде жаһандық ойын индустриясын ең ауқымды әрі қарқынды дамып келе жатқан салалардың бірі деуге болады. Сарапшылар қазірдің өзінде компьютерлік ойындар нарығын 300 миллиард долларға бағалап отыр. Ал бүкіл әлемдегі геймерлер саны 3,2 миллиард адамға жетті. Дамыған елдерде компьютермен немесе смартфонмен ойнағанды жаны сүйетіндер үлесі жалпы халықтың 60-70%-ына тең. Әттегенайы сол – видеоойындар сонша танымал десек те, болашағы зор нарықта Қазақстаннан шыққан әзірлеушілер көп емес. Он мыңдаған геймердің жүрегін жаулаған сапалы өнімдер жоқтың қасы. Astana Hub-қа қатысқан қазақстандық Not Friendly Games стартабы бұл қалыпты өзгертпекші. Сөйтіп халықаралық деңгейде жетістікке жеткен алғашқы қазақстандық студия болуға әзір тұр.
Not Friendly Games негізін қалаған Артем Ниязов Er10.media тілшісіне ойын қалай жасалғанын және халықаралық нарыққа шығу мүмкіндігі туралы айтып берді.
«Қазақстанның 100 стартап тарихы» – Er10 Media редакциясы мен Astana Hub-тың бірлескен жобасы. Еліміздегі стартаптардың жетістігін айтып, ең қызық жобаларды көрсетеміз. Кейіпкерлер арасында Astana Hub мүшелері, басқа инновациялық және технологиялық өнімдер мен қызметтер бар. Барлық материал үш тілде – қазақ, орыс, ағылшын тілдерінде жарияланады.
– Стартап қалай басталғанын айтып беріңізші. Идея қайдан келді?
– Бұл – айтарлықтай ұзақ әңгіме. Үстел мен компьютер ойындарына бұрыннан қызығамын. Бір қызығы, GameDev таңдаулы адамдарға ғана арналған, біздің қолымыз жетпейтін істей көрінетін. Дегенмен ненің не екенін біле бастап, әзірлеуші болу қолдан келетін шаруа екенін түсіндім. Бір күні, 2020 жылғы желтоқсанда ұйқыдан тұрдым да, бірнәрсе өзгерту керек екенін ұқтым. Сөйтіп «арғы беттен» бастайын дедім. Геймдизайнердің оқуын оқимын деп бел будым. Бұл саланы оқыған сайын кәсібилігім артты да, ресейлік Playrix деген компанияға жұмысқа орналастым. Онда үш жыл істедім. Бірақ сонша жыл идеямды, ойым мен әзірлемемді жүзеге асыра алатын жоба жасау туралы ой маза бермеді.
Геймдизайнер оқуын оқып жүргенде достар мен пікірлестер таптым. Жалпы, сол кезден бастап бірге жұмыс істеп келеміз – түрлі іс-шараға қатысып, өз жобаларымызды жасаймыз, олардың біреуі шықты да. Осылай, бірте-бірте өнімді жасау және ілгерілету процестерін, нарықтың ерекшеліктері мен оның қалай дамитынын түсінетін шағын кәсіби команда қалыптасты. Ақыры стартабымызды заңды түрде тіркейтін болып шештік. Сөйтіп, 2024 жылғы ақпанда студиямызды іске қостық. Негізі мен – компанияның негізін қалаушысы әрі бас директорымын. Бүгінде студиямызда 15 маман жұмыс істейді. Басында командада үш адам болды – мен, Екатерина Сафонова және Валентин Савинов.
– Not Friendly Games стартабы немен айналысады?
– Мақсатымыз – компьютерлік және консольдік видеоойындарды дамыту. Геймер ойнағысы келетін қызық әрі көшірмесі жоқ жобалар жасағымыз келеді. Бүгінде көптеген компания ойындарды ақша табу үшін шығарады. Көбінесе бұл жол, керісінше, ойыншылардың кетуіне, шығынға ұшырап, банкрот болуға жеткізеді. Біз, әуелі, жан салып ойнайтын ойындар жасағымыз келеді. Геймерлер қызығып ойнаса екен дейміз, сонда ғана табысты болатынымызға сенуге болады.
Біз қазақстандық GameDev әлемдік нарықта ақыры көзге түсіп, сұраныс болса екен дейміз. Өйткені бүгінде еліміздегі әзірлеушілердің ойын жобалары тым аз. Ал табылғандардың сапасы өте төмен.
Командамыз шағын, тәуелсіз студиялар тек хайп арқылы оңай ақша табуға тырыспай, мықты әрі тәуелсіз жобалар жасай алатынын көрсетуге ниетті.
– Ойынды қай жанрда шығармақсыздар?
– Қазіргі уақытта слэшер жанрындағы экшн-ойындарға мән беріп жатырмыз. Бұл бағыттың ең көрнекті өкілдері – әлем бойынша миллиондаған адал жанкүйері бар Devil May Cry, Bayonetta және Darksiders сериялары. Қазір болашақ трилогияның бірінші ойыны – Untold Tales: A Scarlet Wa-ны әзірлеп жатырмыз.
– Сіздер жасайтын ойынның бәсекелестердің ойынынан айырмасы қандай?
– Әрине, қолда бар ресурстармен Devil May Cry және Bayonetta сияқты мастодондарды жеңу мүмкін емес. Біз Soulstice және Darksiders Genesis сияқты кішігірім ойындарды жеңуді мақсат етіп отырмыз. Genesis серияның төртінші бөлігі болды, бірақ эксперимент ретінде ол изометриялық слэшер түрінде жасалды. Теориялық тұрғыдан алсақ, ойын жауынгерлік дағдыларды белсенді түрде біріктіруге арналған. Алайда оны орындау аса әлсіз әрі бірсарынды болып қалды да, жоба көптің көңілінен шыға қоймады.
Soulstice классикалық слешэрлер ізімен кетті, бірақ оны жүзеге асыруды жақсарту керек-ақ. Шайқастар динамикасы айтарлықтай төмен болды, жаулар да, орындар да бірыңғай әрі іш пыстырады. Ұрыс жүйесі түрлі-түрлі емес, ал ойынды басқару ыңғайсыз болып шықты.
Біз ойынды осыған ұқсайтын стильде жасағымыз келеді, бірақ әлдеқайда қызық әрі ширақ болады. Біріншісі – Untold Tales ойыны. A Scarlet Way Қызыл Телпектің баламалы нұсқасымен жасалады. Ойын Виктория дәуірінің сәулеті қосылған қараңғы фэнтези сеттиңінде жасалып жатыр. Сюжетіміз айтарлықтай қараңғы, стандартты емес және ұрыс жүйесі де қызық болады.
– Қазір ойынның қай кезеңі жасалып жатыр?
– Біз қазір продакшнның бастапқы кезеңіндеміз, Steam үшін демо нұсқасын дайындап жатырмыз. 2026 жылдың соңында шығарамыз деп жоспарлап отырмыз.
Былтыр Digital Bridge конференциясында бұрын Square Enix және Epic Games-те басшылық қызмет атқарған ойын индустриясының аңызы Майк Фишермен таныстық. Ол біздің ойынымыз туралы жақсы пікір айтып, жобаның эдвайзері болайын деп ұсынды. Қарапайым геймерлерден де жақсы пікір естідік. Осының арқасында тұжырымдамамыз дұрыс екеніне көз жетті. Негізі, нағыз слэшерлер тым аз әрі олар өте сирек шығарылады. Ал инди-слэшерлер мүлдем жоқ деуге келеді. Ойынымыз ірі жанкүйерлер базасы бар шағын сегментке бағытталған. Оң пікірлерге қарағанда, табысты болып кетуге мүмкіндік көп.
– Бұл кезеңде сіздерге инвестиция керек пе? Керек болса, оның көлемі қандай болуы қажет?
– Иә, қазір инвестиция тарту сатысында тұрмыз. Жақында стартаптарды қолдау бағдарламасы аясында Astana Hub ұйымдастырған Seed Money 4.2-де A Scarlet Way ойынын таныстырдым. Оған қоса Xsolla компаниясымен келіссөз жүргізіп жатырмыз. Бұл компания ойындарды монетизациялаумен айналысады. Инвесторлар, баспагерлер және әзірлеушілер бас қосатын өзінің Founding Club-ы да бар. Біз қазір модерация сатысында тұрмыз. Жобамыздың болашағы бардай көрінетінін, қызығып жатқанын естідік.
Бізге 2 миллион доллар инвестиция қажет. Бұл сома ойын әзірлеуге, оны дамытуға және шығаруға жұмсалады деп жоспарлап отырмыз.
Қазақстанда Game Dev-ке инвестиция салу мәселесі бар дей аламын. Елімізде жобамыздың болашағын бағалай алатын кәсіби инвесторлар жоқ. Болмаса, олар жайлы әлі ести қоймадық. Өзім алты қормен сөйлестім. Олар жобамызды кәсіби тұрғыда талдай алатын сараптау да, тәжірибе де, тіпті ондай адам да жоқ деп ашық айтып отыр.
– Ойын жасап жатқанда қандай қиындыққа тап болдыңыздар? Мәселені қалай шештіңіздер?
– Шынымды айтсам, тығырыққа тірелген жағдай болмады. Бірақ 2022 жылы ойын әзірлеуді бір жылдай тоқтата тұруға тура келді. Біздің командамыздың біраз мүшесі Ресейден, олар саяси жағдайларға байланысты басқа елдерге қоныс аудара бастады. Сөйтіп, адамдар ұзақ уақыт жұмыстан қол үзіп кетті. Бір жағынан, бұл команда мен жоба үшін айтарлықтай ауыр соққы еді. Екінші жағынан, бұл үзіліс маған ойын дизайнері ретінде ойын тұжырымдамасын нақтылауға уақыт берді. Нәтижесінде оның бәрі жобаға оң әсерін тигізді.
Оған қоса жақында ойын қозғалтқышын Unity-ден Unreal Engine-ге ауыстырдық. Платформаны өзгерту жобаны жүзеге асыруды баяулатқанымен, Unreal Engine мүмкіндіктері Unity қамтамасыз етпейтін техникалық жақсартуларға аз уақыт жұмсай отырып, өнімділікті айтарлықтай арттыруға мүмкіндік берді. Сөйтіп, шығармашылық әзірлемеге уақыт қалатын болды. Осылай, белгілі бір келеңсіз жағдайлар тағы да оң нәтиже берді.
– Болашақ туралы айтып өстеңіз. Жаһандық ойын алаңдарына шығуды жоспарлайсыз ба?
– Әрине, нарықты талдап алған соң сатамыз деп болжап отырмыз. Біздің ойынымыз бір ойыншыға арналғандықтан, шығарылғаннан кейінгі алғашқы апталардағы сатылым төмендейді. Жалғыз ойыншысы бар ойын нарығының ерекшелігі сондай. Дегенмен біздің орташа оң болжамдарымыз бойынша, ойынның 900 мың көшірмесі сатылады. Осылай, шамамен $22,5 млн болатын жалпы табыс күтеміз.
Жалпы Untold Tales сериясы аясында үш ойын жасаймыз деп жоспарлап отырмыз. Жобалар айтарлықтай айырмашылығына қарамастан, бір-бірімен байланысады. Жалпы, ұжымның идеясы көп, оны кезең-кезеңімен жүзеге асыруды көздеп отырмыз. Бәлкім, болашақта жанрларға қатысты тәжірибе жасап көрерміз. Алайда бұл команданың даму деңгейі мен кәсіби шеберлігіне байланысты.
– Миссияңызды қалай түсіндірер едіңіз?
– Көпіріп сөйлегендей болмайық, дегенмен жанрды құтқарушылар ретінде әрекет етсек дейміз. Жаһандық деңгейдегі индустрияны өзгерте алмайтынымыз анық, бірақ қарапайым ойыншыны жұбататын жанкүйер жоба болу қолымыздан келеді. Қазақстан өзін танытып, ойын индустриясының жаһандық картасында мықты ойыншы ретінде көрінгенін де қалаймыз.
Тағы айтайын, бүгінде республикада жергілікті әзірлеушілер өте аз. Бірақ мен, Astana Hub бастамасымен болған GameDev-орталығында геймдизайннан сабақ беретін адам ретінде, ойын жасағысы келетін адамдар бар екенін көріп қуанамын. Олар табысты әрі нағыз ойын жасаушылары болуды қалайды. Қазіргі таңда төрт жас команданы жаттықтырып жүрмін. Олардың маңызды және болашағы бар ойын студия құруға мүмкіндігі бар.
Әрине, мұның бәрі әзірше тек жоспар екенін түсінемін. Біздің ойынымыз хейтке қалып, елеусіз болуы да мүмкін. Алайда біз ұмтылып жатырмыз, мұның өзі – жарты жетістік.
– Бұл саланың келешегі қалай болады деп ойлайсыз? Жасанды интеллект технологияларының дамуы оған қалай әсер етеді?
– Жасанды интеллект GameDev-ке әсер ететіні сөзсіз. Әңгіме қаншалық әсер ететінінде болып тұр. Нейрожелілер кесірінен әзірлеушілер шетінен жұмыстан шығады деп ойламаймын. Ойын жасау жылдамдай түсетін шығар. Қазіргі уақытта көптеген студия белгілі бір процестерді жеделдету үшін жасанды интеллектіні пайдаланып жүр.
Мысалы, геймдизайнерлер бәсекелестер мен ойын механикасын талдау үшін ЖИ (жасанды интеллект) көмекшілерін пайдаланады. Суретшілер жұмысын оңтайландыру үшін нейрожелілерге жүгінеді. Бағдарламашылар ChatGPT арқылы кодтарын тазартып, жақсартады. Десек те жасанды интеллект адам шығармашылығын алмастыра алмайды. Иә, қазіргі заманғы ойындар технология мен код сызықтарына байланысты, бірақ оның негізі ойын жасаушылардың идеясы мен қиялының ұшқырлығында, ойыншылардың сезімінде жатыр. Жасанды интеллект бұл мәселелерде адамды алмастыра алмайды. Нейрожелілер осыған ұқсас нәрсеге жақындай алады, бірақ, меніңше, бұл алдағы 5-10 жылда бола қоймайды.
